Atatürk Devrimleri ve Batı Müziği

ATATÜRK DEVRİMLERİ VE BATI MÜZİĞİ

Daver Darende

Değerli Müzik Eleştirmeni – Besteci İlhan K. Mimaroğlu “Müzik Tarihi” adlı başyapıtında Türkiye’de Tanzimat’tan bu yana özellikle aydın çevrelerde batı müziği ile ilgilenilmesinin çoğunlukla gösteriş düzeyinde kaldığını, toplumda batı müziğine karşı dirençli bir ilgisizlik süregeldiğini vurgular.

İlhan K. Mimaroğlu’nun bu konudaki dikkat çeken saptaması şöyledir:

“Türkiye’de Atatürk devrimlerinden önce batı yöntemlerine uygun bir müzik eğitimi sağlayan tek bir kurum yoktu. Gerçi sarayda, haremlik ve selamlık bölümlerine ayrılan oda orkestraları kurulmuştu ve harem orkestrası, yönetmeniyle birlikte, üyeleri yalnız kadın olan bir topluluktu. Ne var ki bu orkestranın üyelerinin yetiştirilmeleri yolunda hiçbir olumlu eylem gerçekleştirilmemişti.”

Atatürk’ün batı müziği alanındaki devrimleri gerçekleşinceye kadar Türkiye’de batı müziği alanında müzik besteleyen adı anılmaya değer tek bir besteci yetişmemiştir. Ulu önderin öncülüğünde batı yöntemlerine uygun bir müzik eğitimi başlatılmış, Ankara’da kurulan Devlet Konservatuarı, ilerleyen yıllarda opera, bale ve tiyatro alanında yapılan atılımlarla genç Cumhuriyetimize yakışacak olumlu gelişmeler birbirini izlemiştir. Dış ülkelere öğrenim için yetenekli genç müzisyenler gönderilmiş, eğitimlerini tamamlayanlar Türkiye’yi yurtdışında başarıyla temsil ederek bizim gurur kaynağımız olmuşlardır.

Atatürk’ün devrimleriyle ilgili en çarpıcı saptamayı şimdi aramızda olmayan değerli yazar Ahmet Taner Kışlalı yapmıştır. Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan 10 Kasım 1995 tarihli yazısında devrimi şu sözlerle vurgulamıştı:

“Tarih devrimi, dil devrimi, okuma seferberliği, halkevleri, halk odaları, Köy Enstitüleri, folklor araştırmaları, hatta müzik devrimi… Hepsi ulusallıktan evrenselliğe yönelen ‘kendine dönüş’ün köşe taşlarıdır.”

Son söz değerli bilge Çelik Gülersoy’dan: Atatürk’ün kültür devrimini anlatırken şöyle demişti:

“Hangi ülkede, kanlı bir savaşın ardından, ateşten çıkmış bir komutan, her biri barış, sanat ve güzellik olan müziğin, tiyatronun, operanın perdelerini açabilmiştir?”

telgrafhanesanat.org